Ինչևէ, օտարի համար այս թաղամասն առաջին հերթին բնորոշվում է Վրաց առաջնորդանիստ Ս. Երրորդություն եկեղեցով, որը տեսանելի է մայրաքաղաքի կենտրոնական հատվածի ցանկացած անկյունից: Այս եկեղեցին` իր հզոր տեսքով ու վեհաշուքությամբ, իր տեղակայված վայրով, ասես իշխող դեր ունենա քաղաքի մյուս բոլոր կառուցների նկատմամբ, և հենց դրանով էլ պայմանավորված` գրավիչ է ցանկացած այցելուի համար:
Երբ հասանք Հավլաբար, մեզ հանդիպած առաջին մարդիկ երեք ծերունիներ էին, որ խոսում էին հարազատ հայերենով: Մոտեցանք, ողջունեցինք, խնդրեցինք թվարկել այն վայրերը, որոնք արժանի են այցելության: Ապա հարցրեցինք նաև, թե ինչպես կարող ենք հասնել Ս. Երրորդություն եկեղեցի: Ծերունիները պատասխանեցին` միևնույն ժամանակ ընդգծելով, որ տեղի հայերը ոտք չեն դնում այդ եկեղեցի, որովհետև այն կառուցվել է հայկական գերեզմանատան վայրում:
«Մենք մեր աչքով ենք տեսել, թե ինչպես են դագաղները հանում, ինչպես են մարդկանց ոսկորները տեղափոխում… մենք երբեք ոտք չենք դնի մի վայր, որը կառուցվել է մեր նախնիների հիշատակը պղծելու արդյունքում»,- միաբերան բացատրեցին ծերունիները:
Եկեղեցու տարածքում, անշուշտ, այժմ ոչինչ չկա, որ կարող է վկայել, թե այստեղ գերեզմանատուն է եղել: Փոքր-ինչ հեռու միայն պահպանվել է Խոջիվանքի հարևանությամբ գտնվող հայ գրողների պանթեոնը: Սակայն այս վայրն էլ այնպես է առանձնացված, որ նախ չիմացողը չի նկատի, ու, առավել ևս, երբեք էլ չի գուշակի, որ սա եկեղեցու տեղում գտնվող հսկայական գերեզմանատան շարունակությունն է եղել` մի փոքր հատվածը:
Այս մասին Հայ առաքելական եկեղեցու վիրահայոց թեմի հոգևորական Տեր Մանուկ քահանա Զեյնալյանը հայտնեց, որ չի կարելի ընդհանուրի մասին ասել, թե չեն այցելում եկեղեցի, որովհետև շատերն այցելում են:
«Հատկապես հայաստանցիները, երբ գալիս են Թբիլիսի, անպայման այցելում են: Դրան է նպաստում նաև այն, որ եկեղեցին հսկա է, քաղաքի բոլոր անկյուններից տեսանելի է, հատկապես գիշերային ժամերին, երբ ամբողջովին լույսերի մեջ է: Հետաքրքրությունից, և ոչ միայն հետաքրքրությունից դրդված շատերը գնում են, մոմ էլ են վառում, երբեմն արարողությունների էլ են մասնակցում»,- մանրամասնեց Տեր հայրն ու հավելեց. «Ճիշտ է, կան այստեղ մի խումբ հայեր, ովքեր կտրականապես մերժում են և ոտք էլ անգամ չեն դրել` ասելով, որ այդտեղ եղել է մեր գերեզմանատունը»:
Ի պատասխան այն հարցին, թե շինարարությունը սկսելու ժամանակ որևէ կերպ փորձ արվե՞լ է խոչնդոտել կառուցմանը, որպեսզի գերեզմանատունը պահպանվի, քահանան նշեց, որ հիմնականում այդ մասին խոսել են լրատվամիջոցների ներկայացուցիչները, սակայն վրացիների որոշումը, անդրդվելի է եղել: Տեր Մանուկ քահանային հուսադրում է միայն այն, որ գերեզմանատան տեղում հենց եկեղեցի է կառուցվել, այլ ոչ թե ռեստորան կամ հյուրանոցային համալիր:
Նշենք նաև, որ Տեր Հայրը ևս փաստեց, որ շարունակվում է պահպանվել է հայկական Խոջիվանքի հարևանությամբ գնտվող գերեզմանատունը` հայ գրողների պանթեոնը որտեղ թաղված են Րաֆֆին, Հովհաննես Թումանյանը, Գաբրիել Սունդուկյանը, Ծերենցը, Նար-Դոսը, Ջիվանին և այլոք:
Հ.Գ. – Հիշեցնենք, որ այս տարի հունիսին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը` Վրաստան կատարած այցի ժամանակ հենց Ս. Երրորդություն եկեղեցում է ընդունվել Վրաց Իլյա Բ պատրիարքի կողմից, որտեղ տեղի ունեցել բարիգալստյան պաշտոնական արարողությունը:
Լիլիթ Բունիաթյան
No comments:
Post a Comment