23 November 2012

Մանրապատում

Մնջախաղի թատրոն սովորաբար հատուկ տրամադրվածությամբ եմ գնում. գիտեմ, որ լավ ներկայացում եմ դիտելու: «Մանրապատումներ» խորագիրը կրող ներկայացումը հերթականն էր:
«Շախմատ» մանրապատումը ցույց տվեց, թե ինչպես երկու ինքնավստահ թագուհիների հումորիկ պայքարի արդյունքում «զինվորները» դարձան թագուհիներ: «Ճիչ» մանրապատումով դերասանուհին փորձել էր ներկայացնել, թե ինչպիսի հոգեբանական փուլերով է անցնում կնոջ կյանքը` ճիչը:
Միանշանակ տպավորիչ ու հուզական էր «Կաղապարում» մանրապատումը: Սա յուրաքանչյուր անձի «եսերի» պայքարի մի օրինակ էր, որն առանց խոսքի հասավ մեր «եսերին»` ոմանց արթնացրեց, ոմանց խեղդեց, ոմանց առանց գլուխ թողեց, ոմանց նորից կաղապարեց...  Այս մանրապատումը հիրավի բարձր գնահատանքի է արժանի:
 Նունե Սուքիասյանի «Սալոմեն», թերևս, մանրապատումներից ամենաթեթևը, ամենամաքուրն ու ամենասլացիկն էր: Մանրապատումը բեմ մտավ սպիտակով ու սպիտակով էլ գնաց բեմից:
Ամենամեծ ակնկալիքներս, սակայն, «Աթոռի ոգին» մանրապատումից էր` միանշանակ պայմանավորված դերասան Յուրի Կոստանյանով: Նրա մանսակցությամբ առաջին ներկայացումը, որ դիտել եմ «Շերանիկ»-ն էր, որտեղ Կոստանյան-դերասանի տաղանդը փայլում է ամբողջ ուժով: Սակայն մյուս ներկայացումներում նրա խաղացած դերերը երբեք ու երբեք չեն խամրեցրել այն տպավորությունն ու ապրումները, որ ունեցել եմ «Շերանիկի» ժամանակ, ավելին` յուրաքանչյուր դեր եկել ու լրացրել է նախորդին: Այն, որ «Աթոռի ոգին» իմպրովիզացիայի ժանրում էր, սպասելիքներիս չափը չէր նվազեցնում, քանի որ այս ժանրում էլ հիանալի` «Շրջանակից դուրս» ներկայացման մասնակիցը լինելու առիթ եմ ունեցել:

Հիմա դժվարանում եմ քննադատության խոսքեր գրել` վախենալով, որ դրանք կլինեն սուբյեկտիվ ու վերապահումներով` դարձյալ պայմանավորված Կոստանյան-դերասանով, սակայն չգրել ևս չեմ կարող: Չեմ կարող ասել, թե Յուրի Կոստանյանն ու դերասանուհի Նաիրա Եդիգարյանն իրենց առաջ ինչ խնդիր էին դրել և արդյո՞ք հաջողվեց այդ խնդիրը հասցնել հանդիսատեսին, սակայն կարող եմ ասել, որ սպասելիքներս հօդս ցնդեցին այն պահից, երբ դերասանուհին` Աթոռի ոգին, սկսեց հանդես գալ իր նախորդ դերերին բնորոշ ձայնարկություններով:

Ովքեր դիտել են «Դևը» ներկայացումը միանգամից կհասկանան ինձ: Այստեղ Նաիրա Եդիգարյանն իր «ափսեում» է` խաղալով անտարբեր ամուսնու չբավարարված կնոջ կերպարը: Միևնույն ժամանակ, ովքեր դիտել են նույն ներկայացումը` Եդիգարյանից առաջ, կարող են փաստել, որ նրա մուտքով ներկայացումը փոխել է շեշտադրումները, իսկ չբավարարված կնոջ կերպարի արտահայտումն ավելի վառ գույներ է ստացել:

Հենց այս էներգիան է, որ հաղորդեց «Աթոռի ոգին»: Մանրապատման ընթացքում թվում էր` ուր որ է կփոխվի խաղը, կդառնա երկու դերասանների երկխոսություն, ներդաշնակություն կպարուրի աթոռին, սակայն այդպես էլ Յուրի Կոստանյանի ու Նաիրա Եդիգարյանի կապը նոր փուլ չթևակոխեց, և տպավորություն ստեղծվեց, որ հերոսը իրեն կորցրած` ներկայացման եզրափակումը տեսավ աթոռը շալակելն ու բեմից հանելը միայն:

Գուցե կոպիտ լինեմ, բայց եթե ներկայացումը դիտեի մի այնպիսի ժամանակաշրջանում, որտեղ հանդիսատեսն իրապես կարող էր իր գնահատականը տալ դահլիճում, որտեղ հանդիսատեսն իրապես պատրաստ էր գնահատական տալու, ապա ես էլ իմ ձեռնոցը կնետեի` հիասթափությունս ու դժգոհությունս արտահայտելու համար: Նույնիսկ մի պահ մտքովս անցավ մասնակիցը դառնալ իմպրովիզացիայի. բարձրանալ բեմ ու գետնին նետված փոքր կտորով փակել դերասանուհու բերանը` այնտեղից ոչ մի ձայն չլսելու, նրա ոգին անխոս դարձնելու համար:
Ինչ վերաբերում է վերապահմանս, ապա վստահ եմ, որ եթե նույն մանրապատումը ներկայացնելու համար Կոստանյանն այլ խաղընկեր ընտրեր, միանգամայն այլ պատկեր էր ստացվելու: Ցավում եմ, սակայն, որ ընտրված լուծումով տաղանդավոր դերասանը խամրեցրեց իրեն:

No comments:

Post a Comment